Εισήγηση επί του άρθρου 16, παράγραφοι 1, 5, 6, 7, 8, 10 και 11, των αναθεωρητέων διατάξεων του Συντάγματος, (13 Μαίου 2008)



Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σήμερα εισερχόμαστε στη συζήτηση της δεύτερης ενότητας, η οποία καλύπτεται εξ ολοκλήρου από συγκεκριμένες παραγράφους του άρθρου 16 του Συντάγματος.
Νομίζω ότι θα συμφωνήσουμε όλοι, ανεξαρτήτως με το σημείο εκκίνησης της προβληματικής του καθενός και της κάθε μίας γύρω από τα θέματα της ανώτατης παιδείας μας, ότι γι’ αυτό το άρθρο, για την αναθεώρησή του, έχει προκληθεί ίσως ο μεγαλύτερος πολιτικός και κοινωνικός θόρυβος.
Θα μου επιτρέψετε, λοιπόν, κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσω ορισμένα πράγματα, τα οποία δεν αφορούν στο περιεχόμενο της πρότασης της Νέας Δημοκρατίας. Γιατί, επιτρέψτε μου να πω ως γενικός εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας, για τη συνταγματική αναθεώρηση θέλω να επισημάνω ότι υπάρχει πολύ μεγάλη παραπληροφόρηση γύρω από τις πραγματικές θέσεις και την πραγματική πολιτική της Νέας Δημοκρατίας, σε σχέση με τα θέματα της δημόσιας παιδείας και σε σχέση με την ενεργοποιηθείσα πολιτική βούληση του κόμματος, το οποίο έχω την τιμή να εκπροσωπώ για την αναθεώρηση του άρθρου 16.
Κατ’ αρχήν, ακούστηκε από πολλές πλευρές -και επιτρέψτε μου να πω ότι κατά κόρον έχει χρησιμοποιήσει αυτή την καραμέλα της παραπληροφόρησης το ΠΑ.ΣΟ.Κ. προκειμένου να αναζητήσει σωσίβιο από τα δικά του εσωτερικά προβλήματα- και γράφτηκε ότι η Κυβέρνηση, επιδιώκοντας την αναθεώρηση του άρθρου 16, επιδιώκοντας δηλαδή τη δημιουργία ενός νέου συνταγματικού πλαισίου, μιας νέας συνταγματικής διάταξης που να επιτρέπει την ίδρυση μη κρατικών, μη δημοσίων, μη κερδοσκοπικών ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ουσιαστικά ανοίγει τις πύλες για το ξεπούλημα, για την ιδιωτικοποίηση του χώρου της ανωτάτης εκπαιδεύσεως και επιπλέον δρομολογεί τις διαδικασίες για να γίνει εμπορεύσιμο αγαθό η ανώτατη παιδεία στη χώρα μας. Αυτά έχουν γραφεί κατά κόρον και έχουν χρησιμοποιηθεί και στις εσωτερικές κομματικές έριδες του ΠΑ.ΣΟ.Κ., σαν πρόσχημα της μιας ή της άλλης πλευράς.
Να αποσυνδέσουμε λοιπόν, μια τόσο σημαντική διαδικασία όσο είναι η αναθεώρηση του Συντάγματος από τέτοιου είδους μικροπολιτικές, από τέτοιου είδους μικρές σκοπιμότητες που δεν ταιριάζουν σε μια τέτοια διαδικασία και οι οποίες, όπως γνωρίζετε φίλες και φίλοι, οδήγησαν την ηγεσία του ΠΑ.ΣΟ.Κ., το ιερατείο της Χαριλάου Τρικούπη, να πάρει την απόφαση να αποσύρει τους Βουλευτές της από την Αίθουσα της Ολομέλειας και από τη διαδικασία αναθεώρησης.
Να πούμε τα πράγματα όπως τα πιστεύουμε, όπως τα αισθανόμαστε, να σας αναπτύξω τα επιχειρήματα, αλλά και την κινούσα πολιτική αιτία της προτάσεως της Νέας Δημοκρατίας.
Ξεκαθαρίζουμε, λοιπόν: Μακριά από τη Νέα Δημοκρατία, μακριά από την Κυβέρνηση, μακριά από τον Πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή -καθαρά λόγια, καθαρές κουβέντες, καθαρές θέσεις- οποιαδήποτε ιδέα, πρόθεση ή βούληση για ιδιωτικοποίηση του χώρου της ανώτατης εκπαίδευσης. Για τη Νέα Δημοκρατία η ανώτατη παιδεία, η παιδεία γενικότερα στον τόπο μας -εν προκειμένω η ανώτατη παιδεία- παραμένει δημόσιο αγαθό, το οποίο παρέχεται σε όλους τους Έλληνες και σε όλες τις Ελληνίδες με την εγγύηση του ελληνικού κράτους. Η πρότασή μας, εάν προβλέπει την παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης από μη δημόσιους φορείς, το προβλέπει μόνο κατά παραχώρηση και υπό την απόλυτη εποπτεία του κράτους. Το τονίζω: παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης από μη δημόσιους φορείς μόνο κατά παραχώρηση και υπό την απόλυτη εποπτεία του κράτους.
Άρα, τα όσα ακούγονται και τα όσα γράφονται για δήθεν πρόθεση ξεπουλήματος της ανώτατης παιδείας σε ιδιωτικά συμφέροντα -έχει γραφτεί ότι «κάθε πόλη και στάδιο, κάθε γειτονιά και πανεπιστήμιο»- είναι φαιδρά και αν αυτοί που τα εκστομίζουν δεν γνωρίζουν, ας μελετήσουν, ας ενημερωθούν, ας διαβάσουν, ας μας ακούσουν. Εάν, όμως, γνωρίζουν και σκοπίμως διαστρεβλώνουν την ουσία και την κινούσα πολιτική αιτία, τη δικαιολογητική βάση των θέσεων της Νέας Δημοκρατίας, τότε πρόκειται για κατ’ επάγγελμα πολιτικούς συκοφάντες, για κατ’ επάγγελμα διαστρεβλωτές της αλήθειας, για πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα και καθ’ έξιν επιχειρούν τη συστηματική παραπληροφόρηση της κοινής γνώμης στο δημόσιο βίο της χώρας. Περί αυτού πρόκειται.
Και επιτρέψτε μου να σας πω το εξής: Δεν είναι δυνατόν η αναθεώρηση του Συντάγματος, η μεγάλη εθνική υπόθεση του ελληνικού πανεπιστημίου να υφίσταται τα δεινά των εσωκομματικών συσχετισμών και των εσωκομματικών σκοπιμοτήτων του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος. Σέβομαι απόλυτα το κόμμα αυτό, είναι από τους μεγάλους βασικούς πυλώνες του ελληνικού πολιτικού συστήματος αναμφίβολα, ενα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού λαού ψηφίζει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και το σέβομαι απόλυτα, σέβομαι την επιλογή τους, αλλά εστιάζω την προσοχή μου και την κριτική μου στις ευκαιριακές, τακτικίστικες, καιροσκοπικές επιλογές της ηγεσίας του ΠΑ.ΣΟ.Κ., οι οποίες γύρω από το άρθρο 16 και γύρω από τη συζήτηση για την αναθεώρηση του άρθρου 16 έπλεξαν ένα ολόκληρο πολιτικό κωμειδύλλιο με κωμικοτραγικά επεισόδια, το οποίο οδήγησε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. στη θορυβώδη και απαράδεκτη αυτή απουσία. Λοιπόν, ξεκαθαρίζουμε, για να πάψει κάθε εστία και διαδικασία παραπληροφόρησης: Η παιδεία δημόσιο αγαθό σε όλες τις βαθμίδες με την εγγύηση του ελληνικού κράτους. Η παροχή της, σύμφωνα με την πρότασή μας από μη δημόσιους φορείς, μόνο κατά παραχώρηση και υπό την εποπτεία του κράτους.
Για να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά τους και να ξεκινήσουμε διαπιστωτικά. Πού είναι σήμερα το ελληνικό πανεπιστήμιο; Συμφωνούμε όλοι ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο περνάει μέρες δύσκολες, άσχημες; Συμφωνούμε όλοι - το δείχνουν οι αξιολογήσεις των ανωτάτων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων απανταχού της γης- ότι αξιολογείται σε πολύ χαμηλές βαθμίδες, ενώ πριν από είκοσι χρόνια τα ελληνικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τόσες άλλες σχολές, μονίμως συγκαταλέγοντο μεταξύ των πενήντα σημαντικότερων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Ευρώπης; Σήμερα έχουμε καθίζηση. Αυτή η καθίζηση οφείλεται στο ότι λειτουργούν στη χώρα μη δημόσια, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια; Όχι. Το ελληνικό πανεπιστήμιο βρίσκεται στο έλεος κάθε είδους κομματικών συντεχνιών -αυτή είναι η αλήθεια- στις οποίες κομματικές συντεχνίες και παρακομματικές διεργασίες μπορούν να συμμετέχουν –επιτρέψτε μου να πω- και ορισμένοι δικοί μας συνδικαλιστές.
Εγώ δεν διαχωρίζω και να πω οι καλοί και οι κακοί. Αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο στο ελληνικό Πανεπιστήμιο. Μία κλειστή παρακομματική κάστα θεωρεί το Πανεπιστήμιο φέουδό της. Πιστεύει ότι είναι μια κλειστή διαδικασία παραγωγής προνομίων, μία περίεργη νεοπαγής πανεπιστημιακή γραφειοκρατία η οποία διαφεντεύει τα πάντα. Το Πανεπιστήμιο γίνεται θερμοκήπιο επώασης και παραγωγής κρουσμάτων βίας. Αυτή είναι η αλήθεια. Πολύ λίγο αυτές οι κομματικές συντεχνίες οι οποίες διαφεντεύουν το ελληνικό Πανεπιστήμιο ενδιαφέρονται για την πραγματική παραγωγή γνώσης. Γιατί πρέπει να σας πω ότι είμαι από εκείνους που κατ’ εξοχήν πιστεύουν ότι το ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι και πρέπει να είναι χώρος ελεύθερης διακίνησης ιδεών, χώρος παραγωγής γνώσεων, χώρος ελεύθερης διακίνησης απόψεων.
Αλλά άλλο είναι αυτό και άλλο είναι το φεστιβάλ της κάνναβης στη Γεωπονική που τη χρησιμοποίησαν σαν ορμητήριο στη συνέχεια κάθε λογής εξωπανεπιστημιακά περιθωριακά στοιχεία για να βγουν στην Αθήνα και να τα σπάσουν.
Ένα Πανεπιστήμιο που δε λειτουργεί, ένα Πανεπιστήμιο που έχει κλειστές τις πύλες του, ένα Πανεπιστήμιο με κατεστραμμένες αίθουσες διδασκαλίας, τι Πανεπιστήμιο είναι; Είναι Πανεπιστήμιο που δεν παράγει γνώση. Και όταν δεν παράγεται γνώση στο δημόσιο Πανεπιστήμιο ποιος έχει να χάσει; Τα παιδιά των προνομιούχων, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της Αριστεράς; Θα κλάψει ο πλούσιος επειδή δεν κάνει μαθήματα το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο; Θα κλάψει το παιδί του προνομιούχου του κοινωνικά και οικονομικά ισχυρού επειδή δεν γίνονται μαθήματα με το σωστό τρόπο, επειδή δεν είναι ανταγωνιστικά τα δημόσια Πανεπιστήμια στη χώρα; Δεν θα καθίσει να σκάσει. Θα πληρώσει στο παιδί του τα απαραίτητα για να πάει σε κάποια από τα καλύτερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης ή να περάσει τον Ατλαντικό και να πάει σε κάποια από τα καλύτερα Πανεπιστήμια της Αμερικής.
Εάν υπάρχει το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο υπάρχει για όλους αλλά εν αμφιβολία όπως λέμε στα νομικά πριν απ’ όλα και πάνω απ’ όλα υπάρχει για το παιδί εκείνου που δεν έχει, υπάρχει για το παιδί του μη έχοντος και μη κατέχοντος το οποίο δεν έχει άλλη δυνατότητα στη ζωή του για να αποκτήσει ένα όχημα για να μπορέσει να αναβαθμιστεί κοινωνικά. Αυτή είναι η αλήθεια.
Και εγώ παλεύω και εννοώ όλοι μας ως Νέα Δημοκρατία για μία κοινωνία στην οποία να μην υπάρχουν ταξικά στεγανά. Να υπάρχει η δυνατότητα στο νέο άνθρωπο να προοδεύσει, να δημιουργήσει, να ανελιχθεί με νόμιμο και διαυγή τρόπο. Όταν λοιπόν το ελληνικό Πανεπιστήμιο καίγεται, όταν καίγονται δημόσια κτίρια από γνωστούς αγνώστους και κάνει το πολιτικό σύστημα και όλοι μας, οι Κυβερνήσεις, τα κόμματα, οι Αντιπολιτεύσεις, ότι δεν καταλαβαίνουν, όταν καίγονται κτίρια τα οποία αποτελούν αντικείμενο δωρεάς των μεγάλων ευεργετών για να σπουδάσει το παιδί του αγρότη και του εργάτη, τότε επιστρέφουμε σε εποχές του Μεσοπολέμου, σε εποχές κεκαλυμμένου φασισμού. Και πρέπει να έχουμε το θάρρος να τα πούμε αυτά τα πράγματα και όχι να κλείνουμε τα μάτια.
Θεωρώ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της Αριστεράς ότι στην αγωνία μας για το δημόσιο Πανεπιστήμιο μπορεί να ξεκινάμε από διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες αλλά μπορούμε να συμπέσουμε. Εμείς πιστεύουμε ότι η αγωνία σας είναι ειλικρινής. Δεχθείτε και εσείς ότι η και η δική μας αγωνία και η ανησυχία, τα δικά μας πιστεύω είναι εξίσου ειλικρινή με τα δικά σας. Για μας θα εξακολουθήσει να λειτουργεί ως υψίστη εθνική και κοινωνική προτεραιότητα το δημόσιο Πανεπιστήμιο. Εάν προτείνουμε την αλλαγή του άρθρου 16 την προτείνουμε για να δοθεί η δυνατότητα στην ευρεία κοινωνία –η κοινωνία δεν είναι μόνο το κράτος και δεν ζούμε σε εποχές κρατισμού της δεκαετίας του ’60, του ’70 και του ’80- να χειραφετηθεί από το κράτος. Οι κοινωνίες πια εκφράζονται με μη κυβερνητικές οργανώσεις, μέσα από κοινωνικούς εταίρους, μέσα από πολλαπλά, πολυσύνθετα κοινωνικά μορφώματα.
Λέμε λοιπόν σε μη κερδοσκοπική βάση –το τονίζω, μη κερδοσκοπική βάση- δεν διανέμονται κέρδη. Αν υπάρξει μέρισμα, είναι κοινωνικό μέρισμα, κεφαλαιοποιείται υπέρ της κοινωνίας. Να έχουν τη δυνατότητα φορείς κοινωνικών εταίρων να συμπράξουν με άλλους για να δημιουργήσουν πανεπιστήμια ανταγωνιστικά, τα οποία δεν θα γίνουν με ευκαιριακό τρόπο, θα γίνουν με βάση ένα αυστηρό πλαίσιο το οποίο θα θέσει το νέο άρθρο του Συντάγματος, το οποίο προτείνουμε και στη συνέχεια ο εκτελεστικός νόμος και όχι μόνο αυτό, όχι μόνο εκτελεστικός νόμος που θα ορίσει πλαίσια και σιδερένιες προϋποθέσεις, αλλά και μια δική μου πρόταση την οποία κατέθεσα στην αρμοδία Επιτροπή, η αδειοδότηση του καθενός νέου ξεχωριστού ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος που θα προκύψει, μη κερδοσκοπικού, μη δημοσίου, να γίνεται με ad hoc νέο νόμο που θα έρχεται, θα συζητείται εξαντλητικά και θα ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων. Ξεσκαρτάρισμα, ξεκαθάρισμα, ξετίναγμα.
Οι εκπαιδευτικοί, οι καθηγητές, οι φορείς της γνώσεως που θα την μεταδώσουν στους φοιτητές τους να επιλέγονται σύμφωνα με όλα τα κριτήρια τα οποία θα ισχύουν για το δημόσιο πανεπιστήμιο, με ίδια κριτήρια.
Όπως σας είπα, συνταγματικό πλαίσιο από το άρθρο που θα αναθεωρήσουμε. Αυστηρές προϋποθέσεις από τον εκτελεστικό νόμο που θα προκύψει και θα προβλέπεται και στη συνέχεια πλήρης ενδελεχής κοινοβουλευτικός, κοινωνικός, πολιτικός έλεγχος από τη Βουλή, που θα έρθει να συζητά ad hoc την κάθε πρόταση αδειοδότησης και θα ψηφίζει σχετικό νόμο για ένα έκαστο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα που θα προκύψει, που τυχόν προκύψει ξεχωριστά. Πλήρης κοινωνικός έλεγχος, πλήρης διασφάλιση του σωστού χαρακτήρα, του σωστού περιεχομένου και της κοινωνικής αποστολής των νέων ιδρυμάτων.
Τώρα, τα ωφελήματα είναι πολλά. Δεν έχω το χρόνο να σας τα αναπτύξω, τα γνωρίζετε. Δίνουμε απάντηση στη φοιτητική μετανάστευση που πλήττει την Ελλάδα. Δημιουργούμε ένα πλαίσιο ανταγωνιστικότητας και για το δημόσιο πανεπιστήμιο, που –επαναλαμβάνω προς κάθε κατεύθυνση, ιδίως προς τους συναδέλφους της Αριστεράς- αποτελεί πρωταρχικό μέλημα, εθνική και κοινωνική προτεραιότητα για την Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και προσωπικά για τον Πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή.
Νομίζω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι με αυτά που ειπώθηκαν, αλλά και με αυτά που θα ακολουθήσουν από όλους τους συναδέλφους που θα λάβουν το λόγο από την πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και από την υπεύθυνη τοποθέτηση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας -και θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Στυλιανίδη που είναι εδώ για να διαλυθούν και τα όποια νεφελώματα προέκυψαν τον τελευταίο καιρό- τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους. Αποκαθίσταται η αλήθεια προς κάθε κατεύθυνση. Διαλύεται το βαρομετρικό χαμηλό της παραπληροφόρησης και της κατευθυνόμενης προπαγάνδας, όχι των παρόντων, της ηγεσίας των απόντων. 
Κλείνοντας, θα επαναλάβω αυτό που είπα στην αρχή. Είμαστε πολύ πιο κοντά απ’ ό,τι φαίνεται. Αν θέλουμε να διασφαλίσουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, εδώ είμαστε. Αν θέλουμε να ενισχύσουμε, να κατοχυρώσουμε, να επαυξήσουμε τις δυνατότητες που έχει, εδώ είμαστε.
Δεν μπορούμε να μείνουμε στη σημερινή κατάσταση. Όποιος ζητάει να παραμείνουμε στο σημερινό τέλμα, στρέφεται εναντίον του δημοσίου πανεπιστημίου, στρέφεται δηλαδή εναντίον του κοινωνικά αδυνάτου, για το παιδί του οποίου η δημόσια ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα αποτελεί διέξοδο κοινωνικής ανέλιξης και προόδου.
Ας καταρρεύσουν λοιπόν οι μύθοι, ας κοιταχτούμε στα μάτια και ας μη χάσουμε μια ιστορική ευκαιρία, μέσω της οποίας μπορούμε να δώσουμε στην ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα τις μεγάλες ευκαιρίες του 21ου αιώνα.
Ευχαριστώ πολύ.