Ομιλία κτά την ειδική συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής, αφιερωμένη στη μνήμη του Νικόλαου Πλαστήρα. (4 Φεβροαυρίου 2009)
Κατ’ αρχήν, επιτρέψτε μου να σας συγχαρώ προσωπικά, κύριε Πρόεδρε, για την πρωτοβουλία της διοργάνωσης αυτής της συζήτησης στην Εθνική Αντιπροσωπεία. Είμαι βέβαιος ότι αυτή η πρωτοβουλία θα έχει τη συνέχειά της και θα φθάσουμε στο σημείο να συζητούμε χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς μικροκομματικές σκοπιμότητες, με την ψυχραιμία και τη νηφαλιότητα που απαιτεί η υιοθέτηση από τον πολιτικό της ματιάς του ιστορικού και για άλλες προσωπικότητες, σημαντικές προσωπικότητες της νεότερης και νεότατης ιστορίας της Ελλάδος, μεταξύ των οποίων, για παράδειγμα, κύριε Πρόεδρε, και ο Αλέξανδρος Παπάγος και πολλοί άλλοι.
Επιμένω στο να επαναλάβω τα συγχαρητήριά μου σ’ εσάς, γιατί; Διότι, λαοί που δεν έχουν συλλογική ιστορική μνήμη και δεν την καλλιεργούν είναι σαφέστατα καταδικασμένοι να μείνουν στο περιθώριο της ιστορίας. Εάν αυτό αποτελεί μία φορά καθήκον για τους λαούς, σκεφθείτε ποιο ιδιαίτερο βάρος έχει ως εθνική και κοινωνική αποστολή για τους ταγούς σε μία κοινωνία, για τους λειτουργούς και για το προσωπικό του πολιτικού συστήματος. Πολλοί συνηθίζουν να μας κανοναρχούν με την άποψη ότι πολιτική δεν γίνεται με την ιστορία ή πολιτική δεν γίνεται μόνο με την ιστορία. Τους απαντούμε: Πολιτική δεν μπορεί να γίνει χωρίς την ιστορία. Η γνώση της ιστορίας, το βίωμα της ιστορίας αποτελεί αναγκαία συνθήκη, ακόμη και για την άσκηση καθημερινής πολιτικής.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας που τιμάται σήμερα υπήρξε μία εξέχουσα στρατιωτική και πολιτική φυσιογνωμία της νεότερης Ελλάδας. Όπως είναι γνωστό, πολέμησε και διακρίθηκε σε πάρα πολλά πεδία πολεμικών αγώνων, μεταξύ των άλλων, στους Βαλκανικούς Πολέμους -εκεί προσέλαβε το προσωνύμιο του «Μαύρου Καβαλάρη»- στη Μικρασιατική Εκστρατεία, όπου έγραψε σελίδες απαράμιλλης δόξας και προσφοράς. Διετέλεσε αρχηγός κόμματος, τρεις φορές Πρωθυπουργός της Ελλάδος. Ο Νικόλαος Πλαστήρας είναι ένας από τους πρωταγωνιστές μιας ταραγμένης, κατά τα άλλα ηρωικής, όσο και ρομαντικής εποχής. Είναι η εποχή εκείνη, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, που ένα πολύ μεγάλο μέρος του πολιτικού κόσμου βγαίνει μέσα από τα πεδία της μάχης, δεν κατασκευάζεται ούτε σε κλαδικές, ούτε σε διαβούλια, εντός και εκτός πολιτικής ζωής. Βγαίνει από το πεδίο της μάχης. Ο Πλαστήρας, λοιπόν, υπήρξε μία από τις προσωπικότητες που καθόρισαν την ιστορική πορεία της χώρας μας κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Υπήρξε πρωταγωνιστής σε δύσκολα χρόνια, χρόνια φωτιάς, χρόνια στροβίλων, στροβιλισμού της ιστορίας, σε εποχές εθνικού διχασμού και μίσους.
Σήμερα που, όπως θα έλεγε ο απλός λαός, έχει πέσει η σκόνη της ιστορίας, έχει κατακαθίσει ο κουρνιαχτός των γεγονότων και των παθών, μπορούμε να αποτιμήσουμε στις πραγματικές διαστάσεις την προσωπικότητα του στρατιωτικού και πολιτικού, τη σημασία της δράσης του, τη σημασία της προσφοράς του στον τόπο. Τι κάνει αλήθεια άξιο της πατρίδας, το Νικόλαο Πλαστήρα; Κατ’ αρχήν, υπήρξε στρατιώτης της πατρίδας, στρατιώτης συνεπής, με μία τρομερή -ακόμη και για την εποχή του, πόσο μάλλον για τη δική μας εποχή, έκπτωσης αξιών και ιδανικών- εμμονή στην εκτέλεση του καθήκοντος, του καθήκοντος στην πατρίδα, του καθήκοντος στη σημαία. Πήρε μέρος σε όλα τα πεδία μάχης μιας ιδιαίτερα ταραγμένης εποχής και μάλιστα πήρε μέρος στην πρώτη γραμμή. Ο ιστορικός της Μικρασιατικής Εκστρατείας, αλλά και της Μικρασιατικής Καταστροφής που ακολούθησε, με αντικειμενική ματιά έχει καταγράψει ανδραγαθίες, στρατιωτικά κατορθώματα του Νικολάου Πλαστήρα. Είναι γνωστό ότι, αν ο Πλαστήρας με τη στρατιωτική του ευφυΐα και τον προσωπικό δυναμισμό που χαρακτήριζε την παρουσία του και στα στρατιωτικά πράγματα της τότε Ελλάδος δεν ελάμβανε συγκεκριμένα μέτρα και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για να ανασυνταχθεί το ελληνικό στράτευμα, το οποίο βρισκόταν σε κατάσταση υποχώρησης από το Μικρασιατικό Μέτωπο, η καταστροφή θα ήταν πολύ χειρότερη ακόμη.
Είναι τα χρόνια στα οποία συνδέεται οριστικά και αμετάκλητα η πολιτική φυσιογνωμία του Νικολάου Πλαστήρα με τη συλλογική συνείδηση, αλλά και το συλλογικό υποσυνείδητο των προσφύγων της Μικρασίας. Από τα μέτωπα του πολέμου, από τα πεδία της υποχώρησης και της καταστροφής, μέχρι τις γειτονιές στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην υπόλοιπη Ελλάδα που ρίζωσαν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, η σχέση αυτή θα παραμείνει αναλλοίωτη, σχέση που διατήρησε ο Πλαστήρας μέχρι το τέλος του βίου του.
Αυτό, λοιπόν, που τον κάνει άξιο σε πρώτη ανάγνωση είναι ότι υπήρξε στρατιώτης της πατρίδας. Σε δεύτερη ανάγνωση υπήρξε πολιτικός, σε πολλές περιπτώσεις μπροστά από την εποχή του. Βεβαίως, όπως και άλλοι μεγάλοι πολιτικοί άντρες στη νεοτέρα και νεοτάτη ιστορία της Ελλάδος, είχε και ο Νικόλαος Πλαστήρας τις δύσκολες ή αμφιλεγόμενες στιγμές του. Έχουν γραφτεί αρκετά και έχουν συζητηθεί πολλά για τον τρόπο με τον οποίο ο Πλαστήρας αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου την άνοδο των εθνικοσοσιαλιστικών κομμάτων στην Ευρώπη και ιδιαιτέρως στη γειτονική μας Ιταλία. Μάλιστα, θέλω να σας θυμίσω ότι είχαμε και μία παρέμβαση του βρετανικού παράγοντα, η οποία οδήγησε τον Πλαστήρα σε παραίτηση από την πρωθυπουργία σε μία συγκεκριμένη περίοδο.
Αλλά, ανεξάρτητα από τις όποιες αμφιλεγόμενες αποφάσεις ή στάσεις του, ο Πλαστήρας συνολικά υπήρξε πολιτικός μπροστά από την εποχή του. Και το απέδειξε και με τα μέτρα που έλαβε ως πολιτικός υπέρ των Μικρασιατών προσφύγων, αλλά κυρίως με τη συνολική στάση, θέση και συμπεριφορά του στα θέματα του εθνικού διχασμού, δηλαδή σε αυτή τη συλλογική ψύχωση που εβάρυνε το τόπο μας, αμέσως μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο.
Ο Πλαστήρας ήταν από τους πρώτους πολιτικούς της νεοτέρας Ελλάδας που είδε λίγα χρόνια μετά το τέλος του εμφύλιου σπαραγμού, εποχή που ήταν ακόμα νωπά τα βιώματα από καταστάσεις δύσκολες, τραγικές και οι πληγές ήταν αιμάσσουσες, την ανάγκη από τους πρώτους, να γυρίσουμε σελίδα, να θάψουμε για πάντα την ψύχωση και το σύνδρομο του εθνικού διχασμού και να προχωρήσουμε μπροστά.
Και ένα τρίτο –και τελειώνω, κύριε Πρόεδρε- είναι αυτό που συνθέτει την αξιοσύνη του ανδρός, το πρότυπο το οποίο συγκρότησε και προέβαλε ως πολιτικός, διαχρονικά, στο δημόσιο βίο του τόπου. Τίμιος, ντόμπρος, λεβέντης, ειλικρινής, ανιδιοτελής, ιδιότητες που θα έπρεπε να είναι σύμφυτες με την άσκηση του αξιώματος του πολιτικού ή με την ιδιότητά του.
Δυστυχώς –και αυτό πρέπει να μας προβληματίσει όλους- έχουμε φτάσει στο σημείο οι ιδιότητες αυτές να θεωρούνται από ένα σημείο της κοινής γνώμης, είδος ουσιώδες εν ανεπαρκεία στον πολιτικό κόσμο της χώρας.
Δεν είμαι απ’ αυτούς που το πιστεύουν, αλλά έχουμε βαρύ καθήκον όλοι μας να αποδείξουμε ότι τέτοιου είδους ιδιότητες υπάρχουν σήμερα στον πολιτικό κόσμο της χώρας. Και αυτή είναι η αλήθεια.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Βουλευτή)
Με τις σκέψεις αυτές, θέλω και πάλι να σας συγχαρώ, κύριε Πρόεδρε και να επισημάνω, πόσο σημαντική είναι η γνώση και η προβολή στοιχείων που αφορούν τέτοιου είδους προσωπικότητες της νεότερης και νεότατης Ελλάδας, όχι μόνο στο πεδίο του πολιτικού κόσμου και στην καθημερινή άσκηση της πολιτικής, αλλά στο χώρο της παιδείας και της ελληνικής νεολαίας.
Ζούμε στην ελληνική κοινωνία μία πρωτοφανή κρίση αξιών, ιδανικών και προτύπων και τέτοια πρότυπα που αναδεικνύονται από τη νεοτέρα ιστορία της Ελλάδας, όπως το πρότυπο του Νικολάου Πλαστήρα, αλλά και άλλων, του Αλέξανδρου Παπάγου, του Γεωργίου Παπανδρέου, του Κωνσταντίνου Καραμανλή και πολλών άλλων ακόμη, είναι απαραίτητο να τα βιώνουμε, να τα αντιλαμβανόμεθα και να τα διδάσκουμε.
Ευχαριστώ πολύ.